Numismatik - fræðin um mynt

Um langt skeið hefur verið unnið að því í Sankti Jakobskirkjunni í Stokkhólmi að smíða sýningarskápa fyrir sautjándualdar kirkjusilfur. Leitast hefur verið við að velja fram það í eigu kirkjunnar sem er af gert er af mestu listfengi samtímis sem sögulega tengingin hefur fengið að vera meðráðandi þáttur.  Tímabilið sem valið hefur verið eru fyrstu 57 ár kirkjunnar, eða frá vígsluárinu 1643 til aldamótaársins 1700. Mikill sómi er af framkvæmdinni og hefur "Lilla kyrkomuseet" notið athygli í fjölmiðlum og meðal listelskra. Nokkrir sýningarmunanna eru taldir með besta silfurhandverki/listmuna sem til eru komnir á 17. öldinni.

Í dag bættist við lítil skál sem gleymst hafið í bankahvelfingu kirkjuna, en hún hafði verið tímasett rangt og hafnað í vitlausum kassa. Svo eftir stimplalestur við stækknunargler og brennandi heitt ljós komst undirritaður að því að skálin væri frá 17. öldinni, smíðuð af Mikael Böcke (frá ca 1640) í Stokkhólmi. Kringlótta lágmyndin er af suður þýskum uppruna, sennilega frá því um árið 1550. Þó virðist hún hafa lítinn leyndardóm að geyma, en í botni skálarinnar er minnispeningur sem setur skálina í annað breiðara sögulegt samhengi.

Hér er líklega gullsmíðar/silfursmíðariðnin komin í samspil með því sem nefnt er numismatik, eða myntfræði. Upphleypta miðja skálarinnar hefur nefnilega minnismynt (sem aldrei var hugsuð sem eiginlegur gjaldmiðill) eða "kringlótta medallion" sem sýnileg er ofan og neðanfrá. Gaman væri ef einhver myntsérfræðingur myndi láta heyra frá sér og gefa nánari upplýsingar um hvaða uppruna þessi mynt eða minnispeningur eigi (samhengi og ár). 

Að ofan gefur að líta (til vinstri) undir skálina og (til hægri) ofan í skálina. Fyrri myndin (sú sem maður sér ef skálinni er lyft upp og kíkt undir) sýnir þverskurðarmynd af kirkju með hvolfþaki, kúpli og gæti rétt eins verið úr Péturskirkjunni. Þarna gefur að líta hirðana sem komnir eru að veita Jesúbarninu lotningu. Á myndinni til hægri, eða þeirri sem maður sér þegar skálin stendur á borði, er mynd af Kristi með sigurfána umleikinn texta Biblíunnar "Ég er vegurinn, sannleikurinn og lífið. Enginn kemur til föðurins nema fyrir mig" eða eins og textinn á innlagða peningnum segir "Ego sum via et veritas; nemo venit ad patrem nisi per me." Jóh. 14:6.

Mér dettur í hug að kannski sögufróðir myntáhugamenn kunni að vita einhver deili á þessum minnispeningi og gætu kannski skrifað athugasemd eða sent mér þá beint tölvupóst. Það áhugaverða er að hvergi er getið hlutverks skálarinnar góðu í samhengi guðsþjónustulífsins í kirkjunni. Skírnarskál hefur hún líklega aldrei verið, þar sem þrjár aðrar skírnarskálar voru til á tilkomutíma skálarinnar til kirkjunnar.

Skálin góða hefur fengið sinn verðuga stað í sýningarglugga kirkjunnar og sómir sér þar vel meðal annarra listgripa sem aðeins sýna þó brotabrot af þeirri ríku listasögu og menningarsögu sem Sankti Jakobskirkjan hefur yfir að búa.

Jorma Isomettä, 1. vaktmeistari, i Sankti Jakobskirkjunni leggur skálina í sýningargluggann